نام قونیه در ذهن ما ایرانیها با نام شاعر بلندآوازهی فارسی مولانا جلالالدین محمد گره خورده است. چرا که این شهر درواقع مدفن این شاعر گرانقدر است. اما میخواهیم ببینیم که قونیه اصلاً کجاست؟ و چه جذابیتهای دیگری برای سفر دارد.
قونیه مرکز استان قونیه در کشور ترکیه است. این شهر در شمال استان آنتالیا و جنوب آنکارا قرار دارد. آرامگاه مولانا در این شهر واقع شده است و به دلیل شهرت جهانی این شاعر بزرگ، مقبرهی وی سالهاست که نماد شهر قونیه به شمار میرود. مقبرهی مولانا جدا از اینکه از لحاظ معماری یک بنای خاص به شمار میرود، محل برگزاری جشنوارهها و مراسم متعددی است. برای همین تقریباً تمام کسانی که به آنکارا سفر میکنند با شرکت در تورهای یکروزه از قونیه و مقبرهی مولانا نیز بازدید میکنند به همین دلیل این شهر همیشه میزبان تعداد زیادی گردشگر از سراسر جهان است.
موزهی مولانا، تپه و مسجد علاءالدین، موزهی باستانشناسی، موزهی آنتوگرافی، تربت و مسجد شمس تبریزی، مسجد سلطان سلیم، موزهی آتاترک، شهرهای زیرزمینی مخفی و همچنین طبیعت زیبای اطراف قونیه و دشتها و دامنههای سرسبز کاراپینار نیز از دیگر دیدنیهای قونیه هستند، که شما را وسوسه میکنند، بعد از دیدن آرامگاه مولوی، قونیه را ترک نکنید و مدت بیشتری به گشتوگذار در این شهر زیبا بپردازید.
آرامگاه و موزهی مولوی
مولانا جلالالدین محمد بلخی رومی، شاعر، عارف و صوفی نامی ایرانی در این شهر میزیسته است و مریدان بسیاری نیز داشته است. مثنوی معنوی و غزلیات شمس مولوی، میراث گرانقدر و آشنای وی برای ما ایرانیهاست. کلاسهای درس و جلسات صوفیانهی مولوی در همین مکان برپا میشده است. برای همین جدا از گور مولوی، گور پدرش و خیلی از شاگردانش را نیز میتوانید در همین مکان پیدا کنید.
مقبرهی کنونی مولانا گنبد زیبا و سبزرنگی دارد که یک مخروط روی آن قرارگرفته است. این گنبد 16 وجهی در سال 1397 ساخته شده است. روی آن کاشیکاری آیهالکرسی را خواهید دید و جایجای نیز با هنر خطاطی و کاشیکاری ایرانی، که مشابهش را در مساجد اصفهان بسیار دیدهاید تزیین شده است. روی دیوارها هرازگاهی بیتی شعر نیز نقش بسته است. مثلاً بالای در ورودی این شعر به چشم میخورد: «کعبهالعشاق باشد این مقام * هرکه ناقص آمد اینجا شد تمام»
کافی است چند دقیقه در فضای آرامگاه قدم بردارید تا معنای این بیت شعر را با پوست و خون خود حس کنید. چنان آرامش و معنویتی در فضا موج میزند که به هر جان خستهای آرامش میدهد. آدم دوست دارد ساعتها در این مکان بنشیند و به دیوارها و عبور و مرور آدمها نگاه کند. بعد از مزار مولانا، پدرش سلطانالعلماء و پسرش بهاءالدین قبور خاندان، یاران و شاگردان مولوی قرار دارد. روی هر قبر کلاه و دستاری به نشانهی احترام قرار گرفته است. قبرهای بدون کلاه و دستار هم مدفن بانوان است. بعد از اتمام قبور به موزهی مولانا خواهید رسید. موزهی مولانا درواقع محل زندگی و تدریس وی بوده است. این باغ از متعلقات کاخ سلجوقیان بوده و از طرف سلطان علاءالدین کیقباد به پدر مولانا سلطانالعلماء بهاءالدین ولد اهدا شده است. در این موزه، اشیایی چون، تسبیح، کلاه و دستار، جانماز، قرآنهای دستنویس، دیوان حافظ و ... به نمایش گذاشته شده، که شما را با دورهی تاریخی مولانا بیشتر آشنا خواهد کرد.
شب اُروس
17 دسامبر به عنوان تاریخ درگذشت مولانا ثبت شده است. شب وفات وی که شب اُروس نامیده میشود مراسم ویژهای به مناسبت بزرگداشت وی برگزار میشود. این مراسم یکی از مهمترین مراسم قونیه و جذابترین آنها برای گردشگران خارجی است. در این بزرگداشت برنامههای متفاوت و متنوع فرهنگی اجرا میشوند. یکی از این برنامهها رقص سماع دراویش است. البته رقص سماع در تمام طول سال در قونیه برگزار میشود، اما در روز بزرگداشت مولوی، به شکلی باشکوهتر در سالن مخصوصی که برای این کار ساخته شده اجرا میشود.
مسجد علاءالدین
مسجدی زیبا به جا مانده از دوران سلجوقیان است. این مسجد با دیوارههای سنگی و گنبد و مخروطهای زیبایش، مدفن تعدادی از بزرگان دورهی سلجوقی است.
تپه علاءالدین
این تپه که به دورهی علاءالدین، سلطان سلجوقی برمیگردد، یک تپهی مصنوعی است. تپهی علاءالدین حالا در مرکز شهر قونیه قرار دارد و جدا از اینکه دو اثر تاریخی مسجد علاءالدین و بقایای کاخی قدیمی را در خود جای داده، یک پارک تفریحی نیز هست. در اطراف این پارک، مراکز خرید متعددی وجود دارد که بهترین مکان برای خرید سوغاتی هستند. قاب عکس، مجسمههای کوچک، کریستالهای چرخان با عکس مولانا یا دیگر دراویش، و مجسمهی مقبره از جمله این سوغاتیها هستند.
تربت و مسجد شمس تبریزی
شمس تبریزی کسی بود که اثر ژرفی بر اندیشهی مولانا گذاشت و انگیزهی سرایش غزلیات و اشعار را در وی تقویت کرد. حالا در پارک شمس قونیه، تربتی هست که به شمس تبریزی نسبت میدهند و یکی از مراکز اصلی زیارت کنندگانی است که به قونیه میآیند.
موزهی آتاتورک
خانهی زیبایی که به نام آتاتورک در قونیه وجود دارد، هدیهی مردم قونیه به آتاتورک بوده است. این خانه از 1964 به عنوان موزه کار میکند و اشیایی مربوط به آتاتورک، جنگ آزادی ترکیه و ... را به نمایش گذاشته است.
موزهی باستانشناسی
موزهی باستانشناسی قونیه دربردارندهی آثار گرانبهایی از دورههای نوسنگی، مفرغ و کلاسیک یونان، روم و بیزانس است. تکههای ظروف سنگی، ظروف سفالی و تابوتهای رومی مهمترین اشیایی هستند که در این موزه نگهداری میشوند.
کاراپینار
کاراپینار نام شهر زیبایی در نزدیکی قونیه است که یکی از مراکز دامپروری و زراعت ترکیه به حساب میآید. این منطقه قدمت دیرینهای دارد. خاک آن از نوع خاصی است و مورد توجه زمینشناسان قرار دارد. همچنین آبهای جاری در این شهر فراوان است و از لحاظ ارزش طبی که این آبها دارند در دنیا بینظیر هستند.
شهرهای زیرزمینی مخفی
شهرهای زیرزمینی در گذشتههای دور مأمنی بودهاند برای مردم هنگام حملههای خارجی. گاهی حتی تا ماهها مردم در این شهرها زندگی میکردهاند. شهرهای زیرزمینی و مخفی قونیه در 30 کیلومتری کاراپینار قرار دارند. در این شهرها، انبار مواد غذایی، کلیسا، سنگآسیاب، آبانبار و قبرستان وجود دارد.
کاپادوکیا
شهر زیبای کاپادوکیای ترکیه که شهرت جهانی دارد در فاصلهی 200 کیلومتری از قونیه واقع شده است. این منطقه که تحت فعالیتهای آتشفشانی شکلگرفته است خانههای حیرتانگیز صخرهای دارد. ستونهای صخرهای عظیم، هتلها سنگی و صخرهای، شهرهای زیرزمینی و بالنهای رنگارنگ کاری میکنند که شما خاطرهی سفر به کاپادوکیا را از یاد نبرید.
دربارهی کاپادوکیا بیشتر بخوانید: [کاپادوکیا؛ زیبا، حیرتانگیز، تاریخی]
نگارش: کافهگردش